Pokuta /spowiedź św./

Katechizm.

 

SAKRAMENT POKUTY I POJEDNANIA: "Ci zaś, którzy przystępują do sakramentu pokuty, otrzymują od miłosierdzia Bożego przebaczenie zniewagi wyrządzonej Bogu i równocześnie dostępują pojednania z Kościołem, któremu, grzesząc, zadali ranę, a który przyczynia się do ich nawrócenia miłością, przykładem i modlitwą". »

 

5 warunków dobrej spowiedzi

 

Elementy strukturalne, które stanowią momenty konstytutywne tego sakramentu, znamy pod pojęciem „pięciu warunków dobrej spowiedzi”. Wielu teologów współczesnych ma uwagi do terminu „warunek”, ponieważ samo pojęcie warunku kojarzy się z czymś biernym. Bardziej poprawne jest mówienie o „pięciu aktach penitenta”, gdyż tutaj człowiek jest podmiotem a nie punktem odniesienia do warunku. To jest zupełnie inna płaszczyzna, ponieważ zawsze zgromadzenie, wspólnota, człowiek są podmiotem każdego działania liturgicznego, również w przypadku sakramentu pokuty.Te pięć aktów penitenta to:

1. RACHUNEK SUMIENIA

Istotą rachunku sumienia jest uświadomienie sobie zła i dobra, które człowiek uczynił od momentu ostatniej spowiedzi. Jakie pojawiają się dzisiaj błędy w tej materii, które później mają swoje dalsze skutki?

•Rachunek sumienia to nie jest rachunek z grzechów – Przychodzimy do sakramentu spowiedzi z grzechami, ale to nas nie zwalnia od tego, abyśmy dokonując refleksji nad swoimi czynami nie zwracali uwagi na to, co jest dobre. Rachunek sumienia i rachunek z grzechów to są dwie różne rzeczy. Sumienie człowieka jest syntezą, tego co dobre i tego co złe. Do sakramentu idziemy z tym co złe, ale to jest tylko pół sumienia. Jest jeszcze druga strona medalu i ją też trzeba dostrzec, chociażby z punktu widzenia terapeutycznego, bo inaczej wygląda zło człowieka, jeśli je zestawimy z dobrem jakie uczynił. Jeśli byśmy to zaniedbali, to w skrajnej sytuacji może spowodować, że człowiek się załamie, wpadnie w kompleksy i w pewnym momencie dojdzie do przekonania, że już go na nic nie stać, potem są dramaty ludzkie. Tymczasem samo pojęcie „rachunek sumienia” wskazuje, że jest to jedno i drugie. Czytając żywoty świętych, chociażby naszych klasyków chrześcijańskich, zauważamy, że oni też, kiedy mówią o składniku duchowym, to wyraźnie podkreślają, że trzeba zwracać uwagę również na to, co w życiu człowieka było dobre, co więcej, powiadają, że najpierw trzeba zwracać uwagę na to co dobre i za to Panu Bogu podziękować, bo to jest owoc naszego zaangażowania i współpracy z Jego łaską, a dopiero potem popatrzeć na swoje niedomagania.

•Rachunek sumienia to nie jest rachunek z książeczki – pytania w książeczce, takie czy inne, są tylko i wyłącznie pewną formą pomocy, ale nie są całością. Jeżeli ktoś weźmie tę książkę, to okaże się, że np. są tam pytania, które go kompletnie nie dotyczą, albo nie ma pytań, które powinny być. Dlaczego? Z prostej przyczyny – życie człowieka jest o wiele bogatsze, a niżeli to, co mamy zawarte w tych pytaniach. Dlatego pytania te mają charakter pomocniczy a nie wyczerpują rachunku sumienia w 100%. Jeżeli ograniczamy się tylko do pytań z książeczki, to jest to pewna sytuacja minimalizacji, która potem ma odbicie w kolejnych aktach sakramentu pokuty.

 

2. ŻAL ZA GRZECHY

Podobnie jak pierwszy warunek, żal za grzechy nie polega na przeczytaniu kilku strof z książeczki. To nie jest żal. Tekst w książeczce to jest tylko pewna forma pomocy, by ten żal wzbudzić, ale istotą nie jest przeczytanie tekstu. Żal rodzi się przede wszystkim wtedy, kiedy mamy dobrze przeprowadzony rachunek sumienia, kiedy dochodzimy do świadomości grzechu, więcej, do świadomości, że to ja jestem winny i z tej świadomości rodzi się poczucie winy a jednocześnie żalu.
Przy braku żalu spowiedź będzie nieważna – Żal stanowi istotny warunek sakramentu pokuty, jeśli go nie ma, to możemy spełnić wszystkie inne akty penitenta a spowiedź będzie nieważna. To jest jeden z elementów, który powoduje, że mamy do czynienia z brakiem dyspozycji penitenta. Ten brak dyspozycji penitenta jest warunkiem wystarczającym do odłożenia rozgrzeszenia. To jest to „komu grzechy zatrzymacie, będą zatrzymane”.

Rozróżniamy dwa zasadnicze rodzaje żalu za grzechy, w zależności od motywu. Jeden i drugi jest wystarczający do ważności spowiedzi.

•Żal doskonały – Pierwszy żal nazywa się żalem doskonałym, gdzie motywem żalu jest miłość do Boga: Kocham Boga i żałuję tego co zrobiłem, wiem, że źle postąpiłem i że poprzez to zło sprawiłem przykrość Bogu.

•Żal niedoskonały (mniej doskonały) – to drugie pojęcie jest bardziej poprawne, bo nazwa „niedoskonały” może budzić wątpliwości, że jest on złym żalem. Motywem tego żalu nie jest już miłość do Pana Boga, tylko strach wynikający ze świadomości konsekwencji grzechu, czyli strach przed karą, przed potępieniem wiecznym, przed piekłem. Jest on tak silny, że budzi poczucie żalu. To jest taki minimalistyczny żal, ale wystarczający do ważności sakramentu.
Do żalu doskonałego dochodzimy poprzez żal mniej doskonały, to jest naturalny proces, przebiegający od motywów niższych do wyższych. Chcemy się ratować, bo chcemy być zbawieni, dlatego człowiek będzie robił wszystko, żeby uniknąć piekła, i ten motyw owej kary wiecznej, która się jawi jako skutek za popełnione grzechy – zwłaszcza ciężkie i trwanie w tych grzechach – budzi poczucie żalu. Jest to pierwszy krok do miłości Pana Boga, gdyż zbawienie jest uczestnictwem na wieki we wspólnocie z Bogiem.

 

3. MOCNE POSTANOWIENIE POPRAWY
Warunek trzeci – mocne postanowienie poprawy – jest naturalną konsekwencją rachunku sumienia i żalu za grzechy, dlatego też postanowienie poprawy musi spełniać kilka zasadniczych warunków. Musi ono być:

•Realne – możliwe do wykonania.
•Proporcjonalne w stosunku do winy.

•Konkretne – z jednego, konkretnego grzechu i nad nim skupiamy uwagę jeśli chodzi o pracę nad sobą, a dopiero później, poradzimy sobie z danym grzechem w sposób przynajmniej wystarczający, bierzemy się za następne. I jest tutaj zasada, jeśli nie ma grzechów ciężkich, są same grzechy lekkie, to rozpoczynamy od tego grzechu, który się najczęściej pojawia, lub od grzechu, który w swoim skutku wywołuje największe szkody.

 

**************************************************

 

- - -RACHUNEK SUMIENIA DO DOBREJ SPOWIEDZI.- - -

 

Dziesięć przykazań Bożych:

 

1.    Nie będziesz miał bogów cudzych przede mną.

2.    Nie będziesz brał imienia Pana, Boga swego, nadaremnie.

3.    Pamiętaj, abyś dzień święty święcił.

4.    Czcij ojca swego i matkę swoją.

5.    Nie zabijaj.

6.    Nie cudzołóż.

7.    Nie kradnij.

8.    Nie mów fałszywego świadectwa przeciw bliźniemu swemu.

9.    Nie pożądaj żony bliźniego swego.

10.Ani żadnej rzeczy, która jego jest.

 

 

Pięć przykazań kościelnych

 

1.     W niedziele i święta nakazane uczestniczyć we Mszy świętej i powstrzymać się od prac niekoniecznych.

2.     Przynajmniej raz w roku przystąpić do sakramentu pokuty.

3.     Przynajmniej raz w roku, w okresie wielkanocnym, przyjąć Komunię świętą·

4.     Zachowywać nakazane posty i wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych, a w okresach pokuty powstrzymywać się od udziału w zabawach /wszystkie piątki roku, Środa Popielcowa, Wielki Post/.

5.     Troszczyć się o potrzeby wspólnoty Kościoła.

 

Siedem grzechów głównych

 

1.     Pycha.

2.     Chciwość.

3.     Nieczystość.

4.     Zazdrość.

5.     Nieumiarkowanie w jedzeniu i piciu.

6.     Gniew.

7.     Lenistwo.

 

Grzechy przeciw Duchowi Świętemu.

1.    Grzeszyć zuchwale w nadziei miłosierdzia Bożego.

2.    Rozpaczać albo wątpić o łasce Bożej.

3.     Sprzeciwiać się uznanej prawdzie chrześcijańskiej.

4.    Zazdrościć lub nie życzyć bliźniemu łaski Bożej.

5.    Mieć zatwardziałe serce na zbawienne natchnienia.

6.    Umyślnie zaniedbywać pokutę aż do śmierci.

 

Grzechy wołające o pomstę do nieba.

 

1.    Rozmyślne zabójstwo.

2.    Grzech sodomski, (rozpusta jednopłciowa i ze zwierzęciem).

3.    Uciskanie ubogich, wdów i sierot.

4.    Zatrzymanie zapłaty sługom i najemnikom.

 

 

Grzechy cudze.

 

1.     Namawiać kogoś do grzechu.

2.    Nakazywać grzech.

3.    Zezwalać na grzech.

4.     Pobudzać do grzechu.

5.    Pochwalać grzech drugiego.

6.    Milczeć, gdy ktoś grzeszy.

7.    Nie karać za grzech.

8.    Pomagać do grzechu.

9.    Usprawiedliwiać czyjś grzech.

 

 

********************************************************

 

***JAK PRZYSTĘPOWAĆ DO SPOWIEDZI***

 

 

 - -FORMUŁA SPOWIEDZI- - 

 

W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego. Amen.

Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus

-- w tym miejscu można powiedzieć kilka słów o sobie, np. mam lat..., jestem panną, kawalerem, mężatką, żoną, wdową, emerytem, studentem, nauczycielem, lekarzem itp.

Ostatnio u spowiedzi byłem [byłam]

-- podać kiedy

Pokutę nadaną odprawiłem [odprawiłam]

-- jeśli się nie odprawiło pokuty należy powiedzieć dlaczego

Na ostatniej spowiedzi niczego nie zataiłem [zataiłam]

-- lub podać, co się zataiło lub zapomniało powiedzieć

Popełniłem [popełniłam] następujące grzechy

-- w tym miejscu należy wyznać swoje grzechy. Najlepiej rozpocząć spowiedź od grzechów cięższych, podając ich ilość i okoliczności popełnienia

Więcej grzechów nie pamiętam, za wszystkie serdecznie żałuję, a ciebie ojcze duchowny proszę o naukę, pokutę i rozgrzeszenie

-- spowiednik udziela nauki, nadaje pokutę oraz udziela rozgrzeszenia słowami: Bóg, Ojciec miłosierdzia, który pojednał świat ze sobą przez śmierć i zmartwychwstanie swojego Syna i zesłał Ducha Świętego na odpuszczenie grzechów, niech ci udzieli przebaczenia i pokoju przez posługę Kościoła. i ja odpuszczam tobie grzechy w Imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego

Amen

W czasie rozgrzeszenia Uderzamy się w piersi mówiąc: „Boże bądź miłościw mnie grzesznemu”.

spowiednik: Wysławiajmy Pana, bo jest dobry

Bo Jego miłosierdzie trwa na wieki

      - spowiednik: Pan odpuścił tobie grzechy, idź w pokoju

Bóg zapłać.

 

 

*************************************************